"Bir mimari anıt artık yapıldığı amaca hizmet etmiyorsa, korunması pratik bir gereklilik olmaktan çıkar, kültürel bir görev haline gelir. Bu konuya verilen önem gelecek kuşakların kültürel olgunluğuna ve kültür mirasını koruma konusunda duyacakları ivediliğe dayanacaktır." PIERO GAZZOLA

19.yy başları, ilk olarak Fransa-İngiltere-İtalya'da koruma üzerine çalışmalar görülüyor. 1789 devrimi ile Fransız anıtlar zarar görüyor. 1830 yılında onarımlar başlıyor. Eugene Emmanuel VIOLET le DUC yürütüyor.

Anıtı tamamen tek bir üsluba kavuşturmak düşüncesidir. Fakat birçok anıta zarar vermiştir. Örneğin katedral yapımı yüzyılı aşan süreç ve başladığı-bittiği üslup farklılaşabiliyor, fakat tek bir üslup olacak diyerek diğer üsluplu bölümleri yıkıp asıl üsluba uygun inşa etmek dönem sanatçılarının katkılarını komple görmezden gelmek demektir. Bilgin Emmanuel üslup birliğini kimi uygulamalarda geri planda tutmayı başarmıştır. Vefatından sonra geride kalanlar komple aşırıya kaçmıştır. 

Düşüncenin İngiltere uygulamacısı Sir Gilbert SCOTT. Çokça dönem eki kaldırmıştır ve eleştirilmiştir. 

Diğer adıyla "Anti restorasyon". Üslup birliğine tepki olarak doğmuştur. Temelinde sanat yapıtının dokunulmazlığı yatar. 

İngiliz John RUSKIN öncüdür. Şöyle demiştir: "Zamanında konulan kurşun levha...çatıyı ve duvarı kurtaracak...Restorasyon bir yapının başına gelebilecek en büyük felakettir... Nasıl ölüleri diriltmek mümkün değilse mimarlıkta da bir zamanlar muhteşem ve güzel olanı restore etmek olası değildir..." Düşünceler Fransızcaya çevrilmiştir ve güç kazanmıştır. İtalyanca çevirisi yapılmamıştır. 

İngiltere'de Art and Craft'ın William MORRIS'i SPAB Derneğini kurmuştur ve bildiri yayınlamıştır. "...Eğer şu anda yapılmakta olan işlemler böyle sürerse, gelecek kuşaklar bu eserleri araştırmaya değer bulmayacak, ilgisiz kalacaklardır...Değişiklik yapanların kendi kişisel yargıları...Restorasyon yerine koruma..."

Görüşte pasif savunma ve biraz da kadercilik vardır.

İtalyan Luca BELTRAMI öne sürmüştür. Tarihi belgelere dayalı somut restorasyon. Belgelerin yeterliliği ve güvenirliliği eleştirilmiştir.

İtalyan Camillo BOITO ayrı bakış açılarını uzlaştırmıştır. 1883'te açıkladığı ilkeler; anıta saygı, sağlamlaştırma onarımdan onarım restoreden iyidir, yenileme ve eklerden kaçınılmalıdır fakat strüktürel bir gereklilik için farklı malzeme ile ek yapılabilir ve numaralandırılır, mevcut dönem ekleri bir şeyi kapatmıyorsa korunmalı, restorasyon proje-çizim-fotoğraf ile belgelenmeli...

Gustavo GIOVANNONI katkı sağlamıştır. Bilimsellik ve çevre dokularla birlikte korumayı savunmuştur. 1931'de Atina'da 1. Konferans yapılmıştır. Başlıca konuları; anıt kullanılmalıdır, saygı, özel mülkiyette de kamu yetkilileri koruyucudur, yapı kümeleri-pitoreksler korunmalı, çağdaş teknikler akıllıca kullanılmalı, arkeolojik parçalar yerinde korunmalı (anastilosis)

1932, Carta del Restouro.

2. Dünya Savaşı sonrası harabeleri için benimsendi. Çünkü elde sağlamlaştıracak bir şey kalmamıştır. Ulusal kimlik, bilinç ve yurtseverlik için tarihi çevre gerekliydi. 

1964, 2.Konferanstan çıkmıştır. Önemli bir tüzüktür. Tüzük birçok kez güncellenmiştir. Tüzüğü aşan günümüz koşulları için yeni oluşumlar olmuştur.

1981'de Avustralya ICOMOS tarafından yayınlanan ve Avustralya anıtlarının korunmasında izlenecek  ilke ve prosedürleri tanımlayan bir belgedir.

1982'de İslam ülkeleri tarafından Pakistan'da düzenlenmiştir. İslam tipolojileri özelinde koruma kavramı görüşülmüştür.

United Nationals Educational, Scientific and Cultural Organization. Dünya mirası listesi oldukça önemlidir.

International Council on Monuments and Sites

The International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property. Avrupa Birliği bünyesinde kurulmuştur. 

Koruma düşüncesi, yeni miraslar oluşurken gelişmeye devam ediyor...