Restorasyon Lisansüstü Programı, Mimarlık Anabilim Dalı bünyesinde çokça tercih edilir. Fen Bilimleri Enstitüsü organizasyonundadır. Kazanılan unvan; "Yüksek Mimar" ile birlikte "Koruma Uzmanı" diyebiliriz. Genel olarak Mimarlık programında yüksek lisans yapmaktansa alt başlıklarda uzmanlık sunan programları tercih etmek daha verimlidir. Ayrıca restorasyon alanında ileride karşınıza çıkacak işlerin gerektirdiği teknik personel listesinde özellikle "Restorasyon alanında yüksek lisans yapmış" ibaresi ile karşılaşabilirsiniz.
Bu programdan mezun olan öğrenciler geleneksel yapıların restorasyon ve koruma uygulamalarında ofis veya şantiye ortamında, kamu kurum ve kuruluşlarda, akademik kurumlarda öğretim elemanı olarak, araştırma merkezlerinde, konservasyon merkezlerinde uzman olarak, basın–yayın organlarında bilim danışmanı/yazarı olarak çalışabileceklerdir. Hele ki öncesinde bu alanda çalışma fırsatı bulmuş bir Mimar iseniz daha ileri bir eğitimin kazandırabileceği bilgi ve yetilerin eksikliğini profesyonel hayatınızda hissediyorsunuz.
Her üniversitenin farklı barajları olsa da istenenler Lisans Ortalaması, ALES ve İngilizce Yeterlilik Puanı. Program özelinde Portfolyo, Niyet Mektubu, Referans Mektupları istenebilir. İstenmese bile bu alandaki en ufak bir tecrübeniz ile birlikte (lisans eğitimi içinde alan derslerinde yapılmış çalışmalar olabilir) isteğinizi göstermek için hazırlıklı gitmekte fayda vardır. Tüm bu belgeler ön başvuru aşamasında genellikle online olarak üniversiteye teslim edilmiş olur. Belgelerde bir sıkıntı yoksa sıradaki görev açıklanmış tarihteki giriş sınavı ve/veya mülakata katılmaktır. Sadece katılmış olmanın verdiği zevk yeterli olmayacaktır ki kabul almak için öncesinde bir miktar çalışma gerektirir.
Temel baş ucu kitabı "Restorasyon, Prof. Dr. Zeynep AHUNBAY" baştan sona okunmalıdır. Bu kitapta, lisans eğitiminde, deneyimlerinizde veya küçük bir araştırmada cevaplarını bulabileceğiniz sorular şunlardır:
- Rölöve, Restitüsyon, Rekonstrüksiyon, Restorasyon vb. nedir?
- Restorasyon yöntemleri nelerdir?
- Hayat, sofa, revak, eyvan, cumba/çıkma, agora, megaron, höyük, hımış, bağdadi vb. nedir, şematik olarak çiziniz.
- Koruma ve Restorasyonla ilgili bazı yönetmelikler; Venedik Tüzüğü gibi. Madde madde sorulmasa da referans verilmesi gereken bazı sorular olabilir. Bir maddenin yorumlanması istenebilir.
- Türkiye'de Koruma ve Restorasyon alanında görevleri olan kamu kurumlarından 5 tanesini görevleri ile birlikte yazınız.
- Kültürel peyzaj nedir?
- Sit nedir ve çeşitleri nelerdir?
- Türkiye'de UNESCO Dünya Mirası Listesini yazınız ve birini seçerek önemi ve mevcuttaki durumunu değerlendiriniz.
- Doğal afet etkisindeki taşınmazlara nasıl müdahale edilmelidir?
- Koruma ve Restorasyonla alakalı güncel konularda 5 adet olumlu, 5 adet olumsuz gördüğünüz uygulamayı sebepleri ile açıklayınız.
- Gezip deneyimlediğiniz bir tarihi çevreyi anlatınız (şematik çizimlerle desteklenmeli).
- Mimar Sinan'ın hayatı ve eserleri ile ilgili sorular gelebilir.
- Selçuklu, Osmanlı veya Erken Cumhuriyet dönemlerine ait mimari eser fotoğrafı verip eserin ve mimarının ismi sorulan sınavlar da varmış.
Sınav öncesinde çizim araç ve gereçleri ile ilgili duyuru yapıldıysa teknik resim hassasiyetinde bazı çizimli sorular olacaktır.
-(Sokak silüeti-planı verilerek) İşaretli cumbalı ahşap yapının plan, kesit, sistem kesiti veya şu detayını çiziniz.
-(Sokak silüeti-planı verilerek) Boş parsel için tarihi çevrede yeni yapı tasarlayınız, plan ve silüette çizimini yapınız.
-(Restorasyona ihtiyacı olan bir yapı cephe-planı verilerek) Bu yapı için gerekli restorasyon müdahalelerini anlatınız.
Tüm bu soruları çoğaltmak mümkün. İster giriş sınavı ister mülakat veya her ikisi ile öğrenci seçen bir programa başvurun, öncelikle bunlara çalışmak gerekir. Dar daireden başlayarak bir çalışma programı ile daha geniş konular da çalışılabilir. İlla soru çıkacak diye değil de bilinçli bir lisansüstü öğrencisi olacaksanız zaten okumak, bilgi edinmek ve yorumlamak başlıca iş.
Mülakat kısmında birkaç detaya değinecek olursak; kendinizi tanıtacak kısa ve öz bir metin çalışın, portfolyonuzdan en az iki çıktı alın ki jüride hızlıca iki taraftan bakılsın (bir format beklenmiyorsa bence a4 yeterli), ilk sorudan itibaren dolu ve kapsamlı cevap vermek iyi olur, böylece başka soru gelmeden bilginizi olabildiğince göstermiş olursunuz, giyim/tebessüm/göz teması gibi genel geçer konulara hiç girmiyorum bile. Kendi mülakat deneyimimden en çok aklımda kalan, hocaların öğrenci tanımaya ne denli istekli oldukları...Sanırım 15. sırada girdim mülakata ama hiç mola vermemelerine rağmen hocalar hiç yorulmamıştı ve ilk dinledikleri öğrenciymişim gibi taze bir heyecanları vardı. Biz öğrenciler dışarıda beklerken yorulmuştuk ikindiye kadar. Ek olarak benim mülakatımda sınav kağıdımı da birlikte gözden geçirdik, bu yüzden verdiğiniz cevapları akılda tutmaya ve neden bu cevabı verdiğinize dair açıklamanızı mülakata kadar geliştirmeye devam edin. Hazırlıklı olunması gereken bir diğer soru da "Yüksek lisans için neden üniversitemizi seçtin?"
Kabul aldıysanız ne ala! Alamadıysanız bu, diğer dönem daha iyi hazırlanmanız için bir deneyimdi. Sorulara doğru cevap verdiğiniz halde kazanamadığınızı düşünüyorsanız da sonraki dönem başka bir üniversiteyi deneyin derim. Zira sizi kabul etmeyen hocalarla aynı bakış açısına sahip değilsiniz demektir. Sizin doğrunuzun doğru kabul edildiği bir üniversite vardır...
Örnek Portfolyo (Restorasyon alanında)
Referans Mektubu Formatı (Her üniversitede beklenen bir format olmayabilir ama referans olacak kişiye yol göstermek açısından bir format kullanmak iyidir.)
