Yazı süslemesi ve yazının giysisi olarak kabul edilir. Bu sanatı icra edenlere Müzehhip denir. Sade bir anlatımla ifade etmek gerekirse tezhip, küçük ebatta uygulanan kitap süsleme sanatıdır. Zamanla el yazması eserler yerini dijital baskılara bırakmış ve tezhip de yazı süsü olmak yanında bir tablo sanatı halini almıştır.

Türk sanatında bugüne kadar ilk yazma örnekler MS VIII.yy'da Uygurlar döneminde görülmüştür. Eserlerde dini ve felsefe konuları ele alınmıştır. Metin ile alakalı simgesel resimler yer alır. Uygurların süsleme ve resim sanatlarında başlattığı stilize bitkisel motifler ve çekik gözlü, geniş yüzlü, küçük ağızlı karakterler İslam dünyasında gerek Türk klasik sanatlarında bin yılı aşan bir süre kullanılmıştır.

Arap harfleri çevresinde oluşmuş güzel yazı yazma sanatıdır. Bu sanat Arap harflerinin 6. ve  10. yy arasında geçirdiği gelişme döneminden sonra ortaya çıkmıştır. Kur'an-ı Kerim'in bir araya toplanmasından sonra İslam dininin bilime verdiği önemin etkisi ile çok sayıda Katip yetişmiş, yazı da doğal olarak büyük aşamalar göstererek önemli bir sanat kolu olmuştur. Yazı başlı başına bir sanat olduğu gibi dekoratif sanatların zenginleşmesinde ve mimaride çok büyük rol oynamıştır. Gerek Selçuklu gerekse Osmanlı mimarisinden yazıyı çıkaracak olursak eserlerin pek fakir bir manzara göstereceğine şüphe yoktur. Yazın sanatının yanında tuğraları da gözden geçirmek lazımdır. Her Sultan'ın adına arma şeklinde Tuğra denilen bir kompozisyon oluşturulmuş, ferman ve önemli evrakların başına da Tuğra çekilmiştir. 

Hat sanatında harflerin, yazının türüne göre biçimlendirilmesinde temel alınan birime nokta denir. Nokta yazının yazılacağı kalemle konur. Eni ile boyu aynı olur. Başka bir deyişle nokta, kenar boyu yazılacak yazının harf kalınlığına eşit bir karedir. Her yazı türünde tek tek her harfin baş, gövde, kuyruk gibi bölümlerinin uzunluğu; burun, kaş gibi kıvrımlı yerlerin açıklığı üst üste ve yan yana konan belli sayıda nokta ile saptanmıştır. Böylece her harfin genişliği, yüksekliği ve boyu; kalınlığı ile oranlanmış olur. Bu nedenle bir yazının daha iri ya da daha ufak boylu harflerle yazılması yalnızca harf kalınlığını değiştirir. Harflerin biçimlerini etkilemez. 

Kalem, kamış kalem, kargı kalem, tahta kalem, demir kalem, makta, mürekkep, hokka, kağıt kullanılır. Bu sanatı icra eden kişiye Hattat denir. Hattatlar usta- çırak ilişkisi ile yetiştirilir. Başlangıçta alıştırmalar Meşk adı verilen derslerle tek tek harflerin yazılışlarının öğretilmesi ile başlar. Harflerin birleşmesi ile sözcük ve cümlelerin yazılış tarzının öğrenilmesi ile devam eder. Kişi, ustasından aldığı eğitimin sonunda bir çeşit sınav kağıdı sayılan yazısını sunar. Hattat bu yazıyı beğenirse icazetname ver. İcazetname almış olan kişi henüz hattat sayılmaz, dolayısı ile yazdığı hiç bir yazının altına adını koyamaz. Ustalık, zaman ve sabır isteyerek elde edilir. 

Birinci grup oluşturanlar meşk hattatları, ikinci grubu oluşturanlar yazma kitapları kopya eden ya da ısmarlama yazan hattatlar, üçüncü grup ise öğrenci yetiştiren ve özgün eserler veren hattatlar. 

Kufi; metrik yazı şeklidir. İslam yazısının en eski örneğidir. 

Sülüs; kufi yazıdaki düz ve köşeli şekiller yerini yuvarlak ve eğri çizgilere bırakmıştır. Büyük levhalar, kitabeler ve mezar taşları bu yazı ile yazılmıştır. 

Nesih; divanlar, hadis kitapları, tefsirler bu yazı ile yazılır. 

Muhakkak; sülüs yazıdaki harflerin yatay kısımlarının daha genişletilmesi ile ortaya çıkmıştır. 

Rika; kıvrak bir yazı türüdür. İcazet yazısı da denir. 

Tevki; sülüs yazının ufaltılmış türüdür. Resmi evrak yazısıdır. 

Talik; bütün harflerin yuvarlanması ile ortaya çıkan yazı, çizgilerin musikisidir.

Türklerde sanat anlayışı İslamiyet'ten önce ve sonra olarak ayrılır. Türk tarihi, Orta Asya'dan Avrupa'ya ve Afrika'ya kadar uzanan çok geniş bir coğrafya üzerinde fazlaca devlet ve imparatorluk görmüştür. Özellikleri birbirinden farklı çok geniş bir coğrafyaya dağılmış olmak kültürel birikimler ve tarihi süreç içerisinde dini, fikri ve iktisadi gelişim/ değişim açısından etkilidir. İslamiyet'in kabulü ile Türk tarihinde ve dolayısıyla sanatta bir dönüm noktası oluşmuştur.

Erken dönem Orta Asya gelenekleri hakkında bilgiler kısıtlıdır. Bunun nedeni; araştırmaların azlığı, göçer yaşam kültürünün çok az tarihi iz bırakması. Belli bir inşa kültürü görülmemektedir. Zaten göçerken kalıcı yapı tercih edilmiyor ve inşa da uzun yıllar alabilirdi. Uygurlarla birlikte mimari izler biraz daha görülüyor.

 İdikut' ta Beta Manastırı görünüşü/Grünwedel (E. Esin'den)

İ.  ÖZKEÇECİ. Zamanı Aşanlar IX. Yüzyıla Kadar Türk Sanatı. İstanbul: Hms Grup2004, pp.290