Virumhallerne
Katlanmış plaklar; düzlem yüzey taşıyıcı elemanların (plakların) bir açı altında birleşerek oluşturdukları hacimsel (uzaysal) taşıyıcı sistemlerdir.
En küçük durumda en kesiti V veya tersi olan bir taşıyıcı sistem geometrisi söz konusu olmaktadır.
Plaklarda statik boyutlandırmayı belirleyici gerilme türü eğilmedir. Bu nedenle plağın serbest açıklığı arttıkça kalınlığı da artmalıdır. Aksi halde ise burkulma yaşanır. ( Burkulma, bir basınç elemanının malzemesinin teknik özelliklerine bağlı olarak taşıyabileceği yük sınırına ulaşmadan taşıyıcılık özelliğini kaybetmesine yol açan olumsuz bir etkidir.)
Katlanmış plakların boyutlandırması ve taşıma gücünü etkileyen faktörler;
1.Katlama sayısı
2.Katlama açısı
3.Katlanmış plak yüksekliği
4.Katlanmış plak kalınlığı
5.Katlanmış plak genişliği
6.Malzeme kalitesi
Katlama sayısı arttıkça yük taşıma kapasitesi artacak, açıklık aynı kaldıkça plak kalınlığı azalacaktır.
Katlanmış plaklarda plak ve perde çalışması aynı anda izlenir. Kolayca görülebileceği gibi, katlanmış plakların hem plak, hem de perde çalışmasını uygun bir biçimde yapacağı açı, 0 derece ile (plak çalışmasının maksimum olduğu durum) 90 derecenin (perde çalışmasının maksimum olduğu durum) açıortayı dolayında, kısaca 45 derece olacaktır. Pratikte ise bu açı daha küçük alınmaktadır. Açıda alt sınır 20-25 derece, üst sınır 40-45 derecedir. Bu açı imalat malzemesi, çatı örtü malzemesi ve yanal rüzgar etkisine göre değişmektedir.
"Bir katlanmış plak aynı yüksekliğe sahip ve kalınlığının iki katındaki bir kiriş kadar yük taşır."(Salvadori) Tabi ki katlanmış plaklar bir kirişten farklı olarak hem taşıyıcı hem de örtücü elemanlardır.
En küçük durumda en kesiti V veya tersi olan bir taşıyıcı sistem geometrisi söz konusu olmaktadır.
Plaklarda statik boyutlandırmayı belirleyici gerilme türü eğilmedir. Bu nedenle plağın serbest açıklığı arttıkça kalınlığı da artmalıdır. Aksi halde ise burkulma yaşanır. ( Burkulma, bir basınç elemanının malzemesinin teknik özelliklerine bağlı olarak taşıyabileceği yük sınırına ulaşmadan taşıyıcılık özelliğini kaybetmesine yol açan olumsuz bir etkidir.)
Katlanmış plakların boyutlandırması ve taşıma gücünü etkileyen faktörler;
1.Katlama sayısı2.Katlama açısı
3.Katlanmış plak yüksekliği
4.Katlanmış plak kalınlığı
5.Katlanmış plak genişliği
6.Malzeme kalitesi
Katlama sayısı arttıkça yük taşıma kapasitesi artacak, açıklık aynı kaldıkça plak kalınlığı azalacaktır.
Katlanmış plaklarda plak ve perde çalışması aynı anda izlenir. Kolayca görülebileceği gibi, katlanmış plakların hem plak, hem de perde çalışmasını uygun bir biçimde yapacağı açı, 0 derece ile (plak çalışmasının maksimum olduğu durum) 90 derecenin (perde çalışmasının maksimum olduğu durum) açıortayı dolayında, kısaca 45 derece olacaktır. Pratikte ise bu açı daha küçük alınmaktadır. Açıda alt sınır 20-25 derece, üst sınır 40-45 derecedir. Bu açı imalat malzemesi, çatı örtü malzemesi ve yanal rüzgar etkisine göre değişmektedir.
"Bir katlanmış plak aynı yüksekliğe sahip ve kalınlığının iki katındaki bir kiriş kadar yük taşır."(Salvadori) Tabi ki katlanmış plaklar bir kirişten farklı olarak hem taşıyıcı hem de örtücü elemanlardır.
Yükseklik için kabul gören oran;
Katlanmış plak yüksekliği / Katlanmış plak göz açıklığı = 1 / 10
Plak kalınlığı; deprem etkili olmayan bölgelerde 6-20 cm, deprem etkili bölgelerde 8-20 cm'dir.
Bütün elemanların kalınlık ve yükseklikleri arasında narinlik denilen bir oran vardır. Buna burkulma boyu da denilebilir. Betonarme yapılarda narinlik oranı 30'dan küçük veya eşit olmalıdır.
𝛌(narinlik) = S(plak genişliği) / d(plak kalınlığı) ≤ 30
Plak kalınlığı; deprem etkili olmayan bölgelerde 6-20 cm, deprem etkili bölgelerde 8-20 cm'dir.
Bütün elemanların kalınlık ve yükseklikleri arasında narinlik denilen bir oran vardır. Buna burkulma boyu da denilebilir. Betonarme yapılarda narinlik oranı 30'dan küçük veya eşit olmalıdır.
𝛌(narinlik) = S(plak genişliği) / d(plak kalınlığı) ≤ 30
Katlanmış plaklar, betonarme, metal ve plastik malzemeden olabilir. En uygun malzeme bugün için betonarmedir. Homojen, basınç ve çekmeye dayanıklı olması, monolitik yüzeylerin kolaylıkla dökülebilmesi ve öngerilme olanağı gibi özelliklerinden ötürü bu malzeme katlanmış plaklar için ideal olmaktadır. Metal malzemede "sandviç plak" şeklinde bir kullanım vardır.
Geometrilerine göre katlanmış plaklar:
Üçgen kesitli prizmatik katlanmış plak
Çokgen enkesitli katlanmış plak
Z enkesitli katlanmış plak
Prizmal katlanmış plak
Üçgen biçimli katlanmış plak
