HAYAL Mİ, DÜŞ MÜ, TARİH Mİ, MİTOLOJİ Mİ, DESTAN MI, MASAL MI, GERÇEK Mİ?
Troia, binlerce yıllık tarihi zenginliği kültüründe barındırarak efsanelere ve mitolojik hikayelere ev sahipliği yapmış Türkiye'nin Çanakkale ilinde yer almaktadır. Dünyanın en çok bilinen destanlarından birine konu olan Troia' yı ("kardeşim Truva desene sen şuna." diyenler olabilir fakat Troia' yı tercih etmekteyim.) dünyanın dört bir yanından yarım milyona yakın insan görmeye geliyor. Bu ziyaretçi sayısının en önemli sebebi ise Prof. Dr. Osman KORFMANN' ın başlattığı yeni dönem kazılarıdır. Ayrıca 25 yıllık tartışmalar sonucu nihayet 30 Eylül 1996'da Troia' nın bir bölümü resmi park ilan edilmiştir. Bundan sonra ise ulusal ve uluslar arası alanda Troia' ya verilen en büyük destek UNESCO DÜNYA KÜLTÜR MİRASI listesine alınmış olmasıdır.
Nerden çıktı bu kazı işleri? Her şey 1868 yılında başlar. Homeros tutkunu zengin Alman iş adamı SCHLİEMANN Troia' yı bulmak için çıktığı yolculuğundaki son durak Çanakkale'dir. Burada F.CALVERT ile tanışır. Calvert aslında 1863-1865 yılında Hisarlık tepeyi kazmış buranın Troia olabileceği konusunda yazılar yazmıştır. Ancak maddi zorluklar nedeniyle istediği büyük çaptaki kazılarını gerçekleştirememiştir. Schliemann maddi destek olur. 1871'de gerçek anlamda kazılar başlar. Schliemann' ın ölümü sonrası Mimarı WİLHELM DÖRPFELD kazıları devam ettirir. Uzun bir aradan sonra CARL BLEGEN detaylı kazılarını gerçekleştirir. Blegen' in bu çalışmalarının yazılı bulunduğu 8 ciltlik kitapları Ege arkeolojisinin temel kaynağı sayılmaktadır. Korfmann 1988'de kazılara başlamış ve ölümü 2005 yılına kadar devam etmiştir. Ayrıca Korfmann'ın Troia bölgesi için BARIŞ MÜZESİ projesi de vardır. Dikkat edileceği üzere çalışmaların öncüsü maalesef bir Türk olamamıştır. Türkiye'de ancak 2011 yılında kazı alanı için Troya Müzesi Ulusal Mimari Proje Yarışması olmuştur.
Troia hakkındaki bilgiler ilk olarak bizi HOMEROS' un ILYADA ve ODYSSEIA adlı destanlarında karşılar. Bu destanlar günümüzden 2700 yıl önce yazıya geçirilmiştir. Homeros'un destanlarında anlatmış olduğu yer bugünkü Çanakkale'de anılan Truva bölgesi olmayabilir. Her ne kadar ortak özellikleri bulunsa da hiç bir uzman eğik bir yazıyı belge olarak kabul etmemektedir.
Peki HİTİT ARŞİVLERİ Troia' nın varlığı ile ilgili neler söylüyor? Arşivde söz edilen batıda deniz aşırı bölgede bulunan AHHİJİWA İMPARATORLUĞU' nda ki AHHİJİWA ismi ile Homeros'ta sıkça Grekleri tanımlamak için kullanılan AKHAİ(W)Oİ ile özdeş olduğu savunulmaktadır. Zaten o dönemler için batı ve güneybatıda deniz aşırı ülke olarak Greklerden başka bir olasılık mümkün gözükmemektedir.
Metinlerde geçen TRUİSA adlı müttefik ülkenin adını uzmanlar Troia ile özdeştirmişlerdir.
Aynı zamanda WİLUSA KRALI olarak geçen ALAKANDU' nun ismi oldukça ilginçtir. Çünkü bu isim Grekçedeki ALEXSANDROS ismi ile özdeştir. Homeros destanından HELENA' yı kaçıran Wilusa Kralının oğlunun adı da ALEXDANDROS' tur.
Ve daha pek çok isim benzerlikleri açıklanamayacak kadar ilginçtir fakat Hitit belgelerindeki tarih MÖ 1280'i gösterirken Troia savaşını işaret eden dönem ise MÖ 1180'e denk gelmektedir. İşte bu kronolojik sorun Troi' nın günümüzdeki Truva bölgesi varsayımı hakkında tezat oluşturmaktadır.
Günümüzde Troia dünya çapında bir üne sahiptir. Birçok kültürel etkinliğe konu olur. En önemli örneği BRAD PITT' in başrolünü oynadığı TROY filmidir denilebilir. Bu filmin önemli getirilerinden biri filmde kullanılan Truva atı maketinin Çanakkale' ye hediye edilmesidir. Bu maket Çanakkale girişinde boğaz kenarında sizi karşılayan önemli imgelerdendir.
Daha sonra MUSTAFA ERDOĞAN yönetimindeki ANADOLU ATEŞİ' nin sahnelediği Anadolu'nun dans diliyle TROYA BİR ANADOLU EFSANESİ adlı gösteri Troia' yı gündemde tutmuştur. Sadece film, gösteri, kitaplara değil; bilgisayar oyunları ve çizgi filmlere de konu olmuştur.
