DEVLET KAVRAMI

Ocak 22, 2021

 (Düzenlemelerle farklılık gösterebilecek konulardır.)

1.Devlet yönetimi kaça ayrılır, bunların olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?

Genel olarak devletimizin kuruluş ve işleyişi ikili bir sisteme dayanır:
1) Merkezi yönetim
2) Yerel yönetim

Merkezi idare;
Tek bir merkezde toplandığı için daha ahenkli çalışır, daha iyi organize olur, denetlenebilir  gözükürse de pek çok sakıncalı yönü olduğu da şüphesizdir.

Merkezi yönetim için ileri sürülebilecek tenkitlerin en önemlileri bu tarz yönetimin; yerel şartları o yörede oturan vatandaşlar kadar iyi bilemeyecekleri, mesafelerin uzun olduğu ve bazı mevsimler ulaşılamayan yörelerde hizmet aksaması ve zaman kaybına yol açacağıdır. 

Bu nedenlerle günümüzde merkezi yönetim yanında yerel yönetim esasını da benimseyip uygulamak ortak bir davranış olmuştur. Şüphesiz ki merkezi yönetimle yerel yönetimler arasında zaman zaman ortaya çıkan çekişme bazen dengelerin iyice merkezden yana kayması ile artmakta, bazen de yerel yönetimlerin yetkileri kısmen arttırılıp belirli konularla sınırlı olsa bile daha özerk çalışmaları sağlanarak dengelenmeye çalışılmaktadır. Bu iki tarz yönetim arasında hassas bir denge kurmak oldukça zordur.



2.İdari vesayet kavramını açıklayınız.

Merkezi yönetimin, mahalli yönetimlerin icrai kararlarını ve idari fiil ve hareketlerini denetleme ve bu kararlarını bozabilme yetkisidir.

İdari vesayet, merkezle yerel idareler arasında bir bağ kurup bunu devam ettirmek, yerel idarelerin karar ve fiilleriyle devletin birliğini ve amme hizmetlerinin düzenini bozmalarına engel olmak için kabul edilmiş bir hukuki müessesedir.

Yerel idarelere tanınan bazı yetki ve muhtariyet halleri devlet içinde olması gereken birlik ve uyumu bozabilir.

Bu sakıncayı önlemek, en büyük amme ve idare hükmü şahsı olan ve kamu gücünü elinde tutan devletin onu temsil eden yerel idareler üzerinde hakim vazifesi görebilmesi ancak onları denetleme yetkisini elinde tutmasıyla mümkün olabilir düşüncesinden doğmuştur. Merkez, mahalli idareler üzerindeki denetim yetkisini "idari vesayet" yolu ile sağlar ya da bir diğer ifadeyle mahalli yönetimler merkezi yönetimin adeta vesayeti altındadırlar. Esas güç ve yetki merkezin olup, merkez bunun bir kısmını kendi isteğiyle mahalli idarelere devretmiş, ancak denetleme yetkisini de elinde tutmuştur.

İdari vesayetle ilgili şu üç esası bilmeliyiz:
1) İdari vesayet, idari bir denetimdir. Bu nedenle ancak idari makamlar tarafından icra edilir. Adli makamların mahalli idareler üzerinde böyle bir denetim yetkileri yoktur.
2) İdari vesayet kanuna dayanır. Kanunda açıkça belirtilen hallerde, yerlerde ve belirtilen derecede kullanılabilir.
3) Böyle bir denetleme devletin umumi menfaati düşüncesinden kaynaklanır.

BENZER İÇERİKLER

0 yorumlar