Bazilika
Bir plan tipidir. Orta nef ve yan neflerden oluşur. Çapraz tonozlar görülebilir.Roma dönemi için dini işlevi yoktur. Hristiyanlık sonrası bu tipte yapılan kiliseler olmuştur. Kare veya dikdörtgen denilebilecek merkezi plan tipi, Hristiyanlık ile haçvari tiplere ilerlemiştir.
İdari kısmı; devlet işleri, mahkeme, tören gibi ihtiyaçlar için kullanılır.
Forum kısmı; ticaridir.
Temeller, bina ile zemin arasında kuvvet dengesinin sağlandığı geçiş elemanlarıdır. Fiziksel niteliklere bağlı olarak tasarlanır.
A. Tekil Temel
Her kolon için altına ayrı ayrı pabuç yerleştirilmesiyle oluşan temellerdir. d≥20 cm olacaktır. L ve k hesapla bulunur ancak (L ve k)≥100 cm olmalıdır. d yüksekliği zımbalamayı kurtarmaz ise kolon altında zımbalama için bir "zımbalama bölgesi" oluşturulur.Beton döküm kolaylığı ve kalıp ekonomisi yönünden zımbalama bölgesi ile papuç üst kenarına kadar olan kısım eğimli de dökülebilir. Bu eğim açısının 30-45 derece arasında olması uygun olacaktır.
b. Sürekli Temel
Her düşey taşıcı altında dolanan şerit şeklindeki temellerdir. Bu tip temeller kirişli veya kirişsiz olarak oluşturulabilirler ancak pabuç üstünde bir kiriş varsa kiriş yüksekliği (h1) ve pabuç kalınlığı (h2) toplamı genellikle hesapla bulunan gerekli zımbalama kalınlığını kurtarır veya kiriş yüksekliği arttırılarak bu sağlanır. Bu durumda ayrıca bir zımbalama bölgesi oluşmasına gerek yoktur. Kirişin b1 genişliği hesapla bulunur ancak en az genişlik o sürekli temel üzerinde bulunan kolonların en uzun kenar genişliğinden az olamaz.
Yükler ve zemin durumu el verdiğimde sürekli temeller kirişsiz olarak da yapılabilir. Bu durumda zımbalama tahkiki sonucu temel pabuç yüksekliği yeterli gelmez ise burada da bir zımbalama bölgesi oluşturulması zorunludur. Bu durumda tekil temeller de ki kurallar aynen geçerli olacaktır. Sürekli temellerde de minimum temel genişliği 100 cm' dir.
Kirişli sürekli temellerde de toplam kesip zımbalama kurtarsa dahi, temel pabucu beton döküm kolaylığı ve kalıp ekonomisi yönünden eğimli ne olarak yapılabilir. Bu durumda en uçta pabuç kalınlığı d≥20 cm olmak koşulu ile pabuç üst kenarı kiriş alt kenarına birleştirilecek şekilde eğimli olarak dökülebilir. Bu tip uygulamalarda tekil Temeller de olduğu gibi bir açısal sınırlama yoktur.
Örnek Sürekli Temel Maketleri
c. Plak (Radye) Temeller
Tüm düşey yüklerin altta bir plakla karşılaştığı temellerdir. Zemine ve yapı yüklerine bağlı olarak yüzeysel plak veya kirişli plak olarak yapılabilirler. Yüksekliği hesapla bulunur.
Radye Temel Donatısı
Giriş
Antik Yunan'da dört yönden eşit ve üç basamaklı krepisten giriş görülür. Antik Roma'da ise tek yönden yaklaşım vardır ve giriş kapısı yönünde merdivenleri olan yükseltilmiş bir podyuma oturmaktadır.Sütunlar
Antik Yunan'da genelde bağımsız çevre sütunları vardır. Antik Roma'da girişte sütunlar bağımsızken arka tarafta cellaya yapışık yalancı sütunlar görülür.
İç Mekan
Antik Yunan'da sade iken Antik Roma'da oldukça gösterişlidir.
Kubbe
Antik Yunan'da kubbeli tapınaklara az rastlanırken Antik Roma'da sıklıkla kubbe görülür.
Tapınaklar
Tanrılar, Yunan Tanrıları ile aynıdır, fakat isimleri değişiyor. İmparatorlar ve din adamları dışında tapınakların içine girilmiyor. Giriş önden ve tek yöndendir. Genellikle önde sütun dizisi, arkada kapalı mekandan oluşmaktadır. Korent ya da kompozit düzen kullanılıyor. İç mekan oldukça süslüdür.Pantheon Tapınağı
Tüm Roma Tanrılarına adanmıştır. Beton kullanımı ile kubbenin et kalınlığı azalmış, ağırlık düşmüştür. Ayrıca yapı üst kotlarına doğru et kalınlığı azalmaktadır. Kubbe tepesinde 9 metre çapında bir açıklık vardır, OCULUS olarak adlandırılır. Sağır kemerler, iç nişler, kubbede kaset döşeme görülmektedir. Ayrıca oldukça bezemeli bir iç mekana sahiptir.Plan
Hıristiyanlık döneminde kilise olarak da kullanılmıştır. Bu yüzden günümüze korunarak gelmiştir.
Dönemler
1. M.Ö. 8.-6.yy. Krallık Dönemi
Bir kişi, aile (hanedanlık) veya ilahi bir gücün hükümdar olduğu dönemdir.
2. M.Ö. 6.-1.yy. Cumhuriyet Dönemi
Seçme ve seçilme, yönetimi belirler.
3. M.Ö. 1.-M.S. 5.yy. İmparatorluk Dönemi
Bu dönemde farklı yapı ve kültürler bir aradadır.
Tarihler
MÖ 1200'lerden beri Etrüklerin varlığı biliniyor.
MÖ 8.yy. Roma kenti kuruluyor. Kuruluş bir destanda anlatılır. Bu destan Aeneas Destanı'dır. Buna göre Truva'nın yıkılmasından sonra Truvalı bir prensin kurduğu anlatılıyor. Bir başka mitolojiye göre Romulus ve Remus Roma şehrinin kurucularıdır. Bu iki kardeş savaştan kurtulur, bir kurt tarafından beslenir ve Romulus kenti kurar. Olayın MÖ 5.-6. yy.'da geçtiği düşünülüyor.
MÖ 3.yy. İtalya - İspanya - Yunanistan fethediliyor. Yunanistan'ın ele geçirilmesi önemli bir olaydır. Çünkü Romalılar oradaki taşınabilir sanat eserlerini Roma kentine taşımışlardır.
MÖ 2.yy. Anadolu - Mısır - Batı Arabistan fethediliyor.
395 (Diocletian Zamanı) İmparatorluk doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılıyor.
476 Batı Roma İmparatorluğu yıkılıyor.
Kökenler
Uygarlığın kökeni Etrüksler (Roma kökeni) ve Antik Yunan etkileriyle oluşmuştur. Etrüksler, Orta İtalya'da yaşamış olabilir. Günümüze kalan pek bilgi yoktur.
Etrüks mimarisine ait tapınak tipi Antik Yunan ve Roma mimarisine benzer. Üç farklı mekan ve üç girişe sahiptir.
Yüksek podyum ve tek yönden yaklaşım görülmektedir. Arka taraf cella duvarı ve önde sütun dizileri mevcuttur. Ayrıca tanrılara bina maketleri sunulmaktadır.
Kentler
Organik Plan
Hippodamik Plan
Gridaldir. Genelde yeni kullanılan kentlerde görülür. Kare ve dikdörtgenin insulalar (ada denebilir) mevcuttur. Ana akslar, Kuzey- Güney doğrultusunda "CARDO", Doğu-Batı doğrultusunda "DECUMANUS" ordu kararlarıyla oluşturulur.
Olynthus Kent Planı
Karma Plan
Kent organik şekildeyken hippodamik plan şeklinde eklemeler yapılmıştır.
Antik Yunan kültüründeki agora burada forum olarak karşımıza çıkar. Antik Yunan'a göre stoa (yarı açık) azalıyor, bazilikalar (kapalı) artıyor. Tapınaklarda tanrı, tanrıça ve imparatora adanmış çeşitleri artıyor.
Yapı Malzemesi ve Tekniği
Antik Yunan kültürü mimari ve sanat yoğunluklu iken Antik Roma mühendislik ile yoğunlaşmıştır.
Getirdikleri Yenilikler
Roma Betonu
Volkanik kayalar ve taşların ufalanmasıyla oluşan tozun suyla karıştırılmasıyla oluşturuluyor. Yeni imkanlar sunuyor.
Yüzey Kaplama
Örneğin bazalt taştan yapıyı oluşturup mermer kaplıyorlar.
Eğrisel Strüktürlerin Boyut ve Kullanımındaki Artış
Kemer, tonoz ve kubbe yaygın olarak görülüyor.