"Kur'an Mekke'de indi, Mısır'da okundu, Türkiye'de yazıldı."
Arap harfleri çevresinde oluşmuş güzel yazı yazma sanatıdır. Bu sanat Arap harflerinin 6. ve 10. yy arasında geçirdiği gelişme döneminden sonra ortaya çıkmıştır. Kur'an-ı Kerim'in bir araya toplanmasından sonra İslam dininin bilime verdiği önemin etkisi ile çok sayıda Katip yetişmiş, yazı da doğal olarak büyük aşamalar göstererek önemli bir sanat kolu olmuştur. Yazı başlı başına bir sanat olduğu gibi dekoratif sanatların zenginleşmesinde ve mimaride çok büyük rol oynamıştır. Gerek Selçuklu gerekse Osmanlı mimarisinden yazıyı çıkaracak olursak eserlerin pek fakir bir manzara göstereceğine şüphe yoktur. Yazın sanatının yanında tuğraları da gözden geçirmek lazımdır. Her Sultan'ın adına arma şeklinde Tuğra denilen bir kompozisyon oluşturulmuş, ferman ve önemli evrakların başına da Tuğra çekilmiştir.
Hat sanatında harflerin, yazının türüne göre biçimlendirilmesinde temel alınan birime nokta denir. Nokta yazının yazılacağı kalemle konur. Eni ile boyu aynı olur. Başka bir deyişle nokta, kenar boyu yazılacak yazının harf kalınlığına eşit bir karedir. Her yazı türünde tek tek her harfin baş, gövde, kuyruk gibi bölümlerinin uzunluğu; burun, kaş gibi kıvrımlı yerlerin açıklığı üst üste ve yan yana konan belli sayıda nokta ile saptanmıştır. Böylece her harfin genişliği, yüksekliği ve boyu; kalınlığı ile oranlanmış olur. Bu nedenle bir yazının daha iri ya da daha ufak boylu harflerle yazılması yalnızca harf kalınlığını değiştirir. Harflerin biçimlerini etkilemez.
Hat Sanatında Kullanılan Araç ve Gereçler
Kalem, kamış kalem, kargı kalem, tahta kalem, demir kalem, makta, mürekkep, hokka, kağıt kullanılır. Bu sanatı icra eden kişiye Hattat denir. Hattatlar usta- çırak ilişkisi ile yetiştirilir. Başlangıçta alıştırmalar Meşk adı verilen derslerle tek tek harflerin yazılışlarının öğretilmesi ile başlar. Harflerin birleşmesi ile sözcük ve cümlelerin yazılış tarzının öğrenilmesi ile devam eder. Kişi, ustasından aldığı eğitimin sonunda bir çeşit sınav kağıdı sayılan yazısını sunar. Hattat bu yazıyı beğenirse icazetname ver. İcazetname almış olan kişi henüz hattat sayılmaz, dolayısı ile yazdığı hiç bir yazının altına adını koyamaz. Ustalık, zaman ve sabır isteyerek elde edilir.
Hattat Grupları
Birinci grup oluşturanlar meşk hattatları, ikinci grubu oluşturanlar yazma kitapları kopya eden ya da ısmarlama yazan hattatlar, üçüncü grup ise öğrenci yetiştiren ve özgün eserler veren hattatlar.
Hat Çeşitleri
Kufi; metrik yazı şeklidir. İslam yazısının en eski örneğidir.
Sülüs; kufi yazıdaki düz ve köşeli şekiller yerini yuvarlak ve eğri çizgilere bırakmıştır. Büyük levhalar, kitabeler ve mezar taşları bu yazı ile yazılmıştır.
Nesih; divanlar, hadis kitapları, tefsirler bu yazı ile yazılır.
Muhakkak; sülüs yazıdaki harflerin yatay kısımlarının daha genişletilmesi ile ortaya çıkmıştır.
Rika; kıvrak bir yazı türüdür. İcazet yazısı da denir.
Tevki; sülüs yazının ufaltılmış türüdür. Resmi evrak yazısıdır.
Talik; bütün harflerin yuvarlanması ile ortaya çıkan yazı, çizgilerin musikisidir.
