Klasik Dönem
Tapınaklar
Antik Yunan tapınağının prototipi erken tunç çağında ortaya çıktığı kabul edilen dikdörtgen ya da kare biçimli bir iç mekan ile bir ön dehlizden oluşan megarondur. Halk içine girip ibadet etmiyordu, girmeleri kesinlikle yasaktı, sadece din adamları girebiliyordu, halk sunaklara gelip adaklarını sunuyordu.
Tapınak Tipleri
Henostyle in Antis: Ante duvarları arasında tek sütun bulunan tapınak tipidir. Arkaik dönemde çok seyrek rastlanır.
Themple in Antis: Megaron planlı, önce cephedeki anteler arasında sütun bulunan tapınak tipi. Genellikle küçük boyutlu tapınaklarda uygulanmıştır.
Prostyle: Tapınağın ön cephesinde sütun dizisi bulunan plan tipidir, antenlerin ön kısmında da sütun bulunmaktadır. Bu plan tipinde anteler kısadır.
Amphiprostyle: Tapınağın ön ve arka cephelerinde sütun dizisi bulunan plan tipidir.
Peripteral: Tapınağın çevresinin tamamen tek sıra sütun dizisi ile çevrilendiği plan tipidir. Sütun ile yan duvarlar arasındaki uzaklık iki sütunun arasındaki mesafeye eşittir. En çok kullanılan plan tipidir.
Dipteral: Tapınağın çevresinin iki sıra sütunla çevrilendiği plan tipidir. Sütun dizisi ile yan duvarlar arasındaki uzaklık iki sütun aralığının iki katına eşittir.
Pseudodipteral: Plan tipindeki çift sıra sütun dizisinden içteki sıranın kaldırılıp yerinin boş bırakılması ile dipteros görünümü verilen plan tipidir. Genellikle Helenistik dönemde Anadolu'da görülür.
Tapınak Bölümleri
Peristasis: Tapınağı çevreleyen sütun dizisi ne denir.
Pteroma: Peristasis ve cella duvarı arasındaki alan.
Ante: Tapınağın yan duvarlarının ileri doğru uzayarak pilastr yapan ucudur. Pilastr bir yandan duvara bitişik dikdörtgen biçimli taşıyıcı sütundur.
Pronaos: Naos önünde ante duvarları arasında kalan giriş bölümüdür. Roma tapınaklarında yoktur.
Naos: İbadet amacıyla kullanılan orta bölümdür.
Aditon: Naosun içinde kutsal heykelinin bulunduğu en kutsal bölüm.
Opistodomos: Naosun arka kısımda bulunan bölümdür, erken iyon tapınaklarında yoktur.
Krepis: Tapınağın oturduğu merdivenli kısım.
Stilobat: Tapınağın oturduğu merdivenli kısmın en üst platformu.
Krepis: Tapınağın oturduğu merdivenli kısım.
Stilobat: Tapınağın oturduğu merdivenli kısmın en üst platformu.
Bazı Terimler
Karyetit: Kadın figürlü sütun. Önemli örneği Erection tapınağındadır.
Temenos: Duvarlarla çevrelenmiş kutsal alan.
Enthasis: Optik düzen. Perpektiften kaynaklanacak orantısızları gidermek için kullanılan düzen. Örneğin sütunlar orta kısımda şişer veya dik çizgiler bitimde yaya döner. Çok büyük tapınaklar ovalimsidir. Tapınak içine halk girmediği için dışarıdan seyir esnasında büyüklük ve yapısal hileler oldukça önemlidir.
